Premier liczy, że tego lata zapadnie kierunkowa decyzja w sprawie modułowych reaktorów jądrowych

Premier Donald Tusk podczas piątkowego wystąpienia przed posiedzeniem zrekonstruowanego rządu powiedział, że liczy na to, iż jeszcze tego lata rząd podejmie kierunkową decyzję dotyczącą średnich modułowych reaktorów jądrowych. Jego zdaniem reaktory takie są „prawdziwą szansą”.

- Zmierzmy się z tym szybko i rozstrzygnijmy postępowanie, jeśli chodzi o te najnowocześniejsze modułowe średnie reaktory jądrowe - stwierdził premier.

Szef rządu zwrócił się do ministra energii Miłosza Motyki: - Liczę na to, że do końca lata przedstawi pan precyzyjny plan działania w tej kwestii.

Premier przypomniał też, że polska buduje elektrownię jądrową, tzw. dużą. - Kończymy prace nad lokalizacją ewentualnej drugiej inwestycji, na drugą dużą elektrownię jądrową. Tu też będziemy potrzebowali szybkiej kierunkowej decyzji - wskazał Tusk.

Zauważył, że na Bałtyku są właśnie instalowane pierwsze wielkie turbiny wiatrowe. - Pewnie pojedziemy, zobaczymy jak to tam działa - dodał.

- Mamy ustawę wiatrakową liczę na ewentualną szybką korektę, bo wiemy, że są tam ciągle problemy - zwrócił się do ministra energii premier.

Projekt noweli ustawy o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych oraz niektórych innych ustaw liberalizuje zasady stawiania wiatraków na lądzie. Znosi wprowadzoną w 2016 r. zasadę 10H i przewiduje 500 m jako minimalną odległość wiatraków od zabudowań; obecnie to 700 metrów. Pod koniec czerwca br. w trakcie drugiego czytania projektu noweli w Sejmie złożono do projektu tej ustawy poprawkę ws. mrożenia cen prądu dla gospodarstw domowych na IV kwartał br. Prezydent RP Andrzej Duda podkreślił w czerwcu, że nie jest entuzjastą "takich rozwiązań w ustawie wiatrakowej, które będą powodowały, że wiatraki będą dokuczały ludziom, że będzie psuty w Polsce krajobraz".

Sejmowa komisja do spraw energii, klimatu i aktywów państwowych oraz komisja infrastruktury w środę pozytywnie zaopiniowała poprawki Senatu, zgodnie którymi z ustawy miałyby zniknąć przepisy zakazujące budowy turbin wiatrowych w wojskowych przestrzeniach powietrznych MCTR (wokół lotnisk wojskowych) i MRT (wydzielone korytarze do lotów na niskich wysokościach).

Senat zaproponował też m.in. wykreślenie przepisu zakazującego budowy turbin wiatrowych bliżej niż 500 m od granic obszarów Natura 2000, stworzonych w celu ochrony ptaków lub nietoperzy. Zaproponowano też skreślenie zapisu zakazującego co do zasady budowy turbin wiatrowych w odległości 1H (wysokość wieży plus promień wirnika) od dróg krajowych.

Orlen Synthos Green Energy spółka Orlenu i Synthosu należącego do Michała Sołowowa planuje budowę floty reaktorów GE-Hitachi BWRX-300 w Polsce. Pierwsze wskazane lokalizacje to Włocławek, Stawy Monowskie koło Oświęcimia i Ostrołęka.

Reaktory jądrowe BWRX-300 konstrukcji firmy GE-Hitachi Nuclear Energy należą do rodziny reaktorów wodno-wrzących (BWR). Ten reaktor ze względu na stosunkowo niewielką moc - 300 MWe, jest zaliczany do tzw. SMR - małych reaktorów modułowych.

7 grudnia 2023 r. Minister Klimatu i Środowiska wydał sześć decyzji zasadniczych dotyczących budowy sześciu obiektów energetyki jądrowej w technologii BWRX-300 dla spółki Orlen Synthos Green Energy. OSGE to firma, w której po połowie udziałów mają Orlen oraz prywatny chemiczny koncern Synthos, należący do Michała Sołowowa. W procesie uzyskiwania decyzji zasadniczej konieczna jest opinia Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego. Opinia ABW dla projektów OSGE była negatywna.

Wnioski o decyzje zasadnicze OSGE złożyła 27 kwietnia 2023 r. Natomiast 13 listopada 2023 r. spółka złożyła wniosek o odtajnienie uzasadnienia opinii przygotowanej przez szefa ABW tak, aby firma mogła się odnieść do zawartych w niej informacji, ale spotkało się to z odmową.

W lutym 2024 r. Ministerstwo Aktywów Państwowych zapowiedziało audyt OSGE przez nowe władze Orlenu. Ministerstwo klimatu poinformowało z kolei o audycie decyzji podejmowanych w tej sprawie przez poprzednie władze MKiŚ, zastrzegając, że kontrola obejmuje wyłącznie strukturę właścicielską w tym projekcie, a nie samą technologię. (PAP)

ab/ mmu/